Συνοπτικά η ιστορία της ΔΕΗ
Η Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού ιδρύθηκε το 1950 με σκοπό να θεραπεύσει το μεγάλο πρόβλημα εξηλεκτρισμού της χώρας. Όταν ιδρύθηκε η ΔΕΗ υπήρχαν 415 εταιρείες σε όλη τη χώρα, από τις οποίες οι 357 ήταν ιδιωτικές ενώ υπήρχαν και 58 δημοτικές ή κοινοτικές. Η ύπαρξη πληθώρας πολλών μικρών ιδιωτικών και δημοτικών επιχειρήσεων παραγωγής και παροχής ηλεκτρικού ρεύματος ουσιαστικά καθιστούσε το κόστος πολύ υψηλό για τον καταναλωτή, είτε οικιακό, είτε επαγγελματικό εμπορικό, μιας και δεν μπορούσαν να αναπτυχθούν οικονομίες κλίμακας μειώνοντας το κόστος παραγωγής και διανομής, ο δε ιδιωτικός/κερδοσκοπικός χαρακτήρας των εν λόγω επιχειρήσεων καθιστούσε τον εξηλεκτρισμό κάθε γωνιας της χώρας ανέφικτο μιας και κανείς ιδιώτης δεν θα επένδυε σε υποδομές για να ηλεκτροδοτηθεί ένα απομακρυσμένο χωριό/κωμόπολη.
Η σύσταση της ΔΕΗ τον Αύγουστο του 1950 εθνικοποίησε την παραγωγή και διανομή της ηλεκτρικής ενέργειας. Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας θεωρήθηκε πλέον υπηρεσία κοινής ωφέλειας. Η ΔΕΗ είχε το αποκλειστικό προνόμιο της κατασκευής, λειτουργίας και εκμετάλλευσης υδροηλεκτρικών και θερμικών εργοστασίων, της χρήσης (κατά προτίμηση) εθνικών καυσίμων και την υποχρέωση κατασκευής εθνικού δικτύου μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, το μονοπώλιο διάθεσης και πώλησης του παραγόμενου ηλεκτρικού ρεύματος. Έπρεπε να έχει οικονομική αυτάρκεια, να παρέχει στη φθηνότερη δυνατή τιμή το ρεύμα στους αγροτικούς και αστικούς πληθυσμούς και να μην κάνει διακρίσεις μεταξύ αστικών και αγροτικών πληθυσμών τόσο στη διανομή όσο και στην τιμολογιακή πολιτική της.
Όταν ιδρύθηκε η ΔΕΗ το 1950, η κατανάλωση ανά κάτοικο ήταν 88 Kwh το χρόνο, ενώ πέντε χρόνια αργότερα έφτασε τις 150 Kwh. Αντίστοιχα, το 1950 ο ηλεκτροδοτούμενος πληθυσμός της χώρας ήταν 55% του συνόλου, ενώ το 1955 έφτασε το 59,1 %.
Το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας – Η πορεία προς την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ
Η απαρχή του ανοίγματος της αγοράς ενέργειας στην ΕΕ εισήχθη με την Οδηγία 96/92/ΕΚ (1996), η οποία με πρόσχημα τη διασύνδεση των δικτύων των χωρών-μελών σε ένα κοινό ευρωπαϊκό δίκτυο και τη δημιουργία μιας κοινής αγοράς ενέργειας, έθεσε το πλαίσιο για την σταδιακή ιδιωτικοποίηση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Στην Ελλάδα η αρχή έγινε από το εκσυγχρονιστικό ΠΑΣΟΚ του Κώστα Σημίτη. Το 1999 ιδρύθηκε η ΡΑΕ , η Ανεξάρτητη Αρχή Ενέργειας, με τον Ν.2773/99, ενσωματώνοντας στο ελληνικό δίκαιο την παραπάνω οδηγία. Διαβάζουμε στην ιστοσελίδα της ΡΑΕ:
Ο Ν.2773/99, που τιτλοφορείτο: “Απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας-Ρύθμιση θεμάτων ενεργειακής πολιτικής και λοιπές διατάξεις” αφορά του τομείς Ηλεκτρισμού και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Ο νόμος αυτός καθορίζει το βασικό πλαίσιο ρύθμισης της απελευθερωμένης αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας που θα αρχίσει να ισχύει από τον Φεβρουάριο του 2001 σύμφωνα με την Οδηγία 96/92 της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο νόμος αυτός προέβλεπε:
- Την σύσταση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) ως ανεξάρτητης και αυτοτελούς διοικητικής αρχής που εποπτεύεται από τον Υπουργό Ανάπτυξης και τις αρμοδιότητές της.
- Την σύσταση του Διαχειριστή του Ηλεκτρικού Συστήματος που θα εποπτεύεται από την ΡΑΕ
- Την απελευθέρωση της παραγωγής και εκμετάλλευσης ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ, Συμπαραγωγή αλλά και από συμβατικά καύσιμα
- Την μετατροπή της ΔΕΗ σε Ανώνυμη Εταιρεία.
Η ΔΕΗ μετατράπηκε το 2000 σε Ανώνυμη Εταιρεία και εισήχθη στο ΧΑΑ. Στα χρόνια που ακολούθησαν η εταιρεία «έσπασε» στο κομμάτι της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, που διατήρησε την επωνυμία ΔΕΗ και στη διαχείριση των δικτύων μεταφοράς της ηλεκτρικής ενέργειας, τον Ανεξάρτητο Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) και τον Διαχειριστή Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ).
Στο παιχνίδι άρχισαν να μπαίνουν ιδιώτες, οι γνωστοί ολιγάρχες επιχειρηματίες που διαπλέκονται με το πολιτικό προσωπικό, ελέγχουν ΜΜΕ και ποδοσφαιρικές ομάδες και ουσιαστικά νέμονται τη χώρα. Το 2010 ιδρύθηκε ο ΕΣΑΗ, «Ελληνικός Σύνδεσμος Ανεξαρτήτων Εταιρειών Ηλεκτρικής Ενέργειας». Μέλη του ΕΣΑΗ είναι οι: ELPEDISON Α.Ε., MYTILINEOS Α.Ε., ΗΡΩΝ ΙΙ ΒΟΙΩΤΙΑΣ Α.Ε., ΚΟΡΙΝΘΟΣ POWER Α.Ε., ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ Α.Ε. και MOTOR OIL HELLAS A.E., δηλαδή οι γνωστοί και μη εξαιρετέοι Μπόμπολας, Λάτσης, Βαρδινογιάννης, Μυτιληναίος. Όπως αναγράφεται στην ιστοσελίδα του συνδέσμου, οι συνολικές τους επενδύσεις ανέρχονται σε 1,5δισ ευρώ, σημειώστε το νούμερο, θα δούμε παρακάτω πως προέκυψε το μεγαλύτερο κομμάτι του, αν όχι ολόκληρο.
Ακριβώς επειδή οι ιδιώτες παραγωγοί δεν μπορούσαν να ανταγωνιστούν τη ΔΕΗ που λειτουργούσε με τεράστιες οικονομίες κλίμακας, πολύ χαμηλό κατά μονάδα κόστος παραγωγής, αρχικά η κυβέρνηση Καραμανλή προχώρησε σε σταδιακές αυξήσεις των τιμολογίων της ΔΕΗ. Το μεγάλο πάρτι όμως ξεκίνησε με την εισαγωγή του λεγόμενου Μηχανισμού Ανάκτησης Μεταβλητού Κόστους Τρίτων Παραγωγών. Σε σχετικό δελτίο τύπου της ίδιας της ΔΕΗ το 2013, ως απάντηση στον ΕΣΑΗ που ζητούσε επέκταση του μηχανισμού, αναφέρεται:
«Η αλήθεια είναι ότι ο «Μηχανισμός Ανάκτησης Μεταβλητού Κόστους» που αρχικά καθιερώθηκε ως ρύθμιση προσωρινού χαρακτήρα, διασφαλίζει ένα προστατευμένο οικονομικά περιβάλλον στους τρίτους ηλεκτροπαραγωγούς καθώς επιτρέπει την αποζημίωση τους σε τιμές υψηλότερες από αυτές που διαμορφώνονται στην ημερήσια αγορά ηλεκτρικής ενέργειας (Οριακή Τιμή Συστήματος). Διασφαλίζει ότι οι μονάδες τους μπορούν να λειτουργούν ανεξαρτήτως της ζήτησης απολαμβάνοντας εγγυημένη αμοιβή ανεξαρτήτως της πορείας της αγοράς και του κόστους καυσίμου καθώς ο μηχανισμός καλύπτει τα έξοδα τους +10%. Κατέληξε δε να γίνεται κατάχρηση του στρεβλωτικού αυτού μηχανισμού (κατά ομολογία και της ίδιας της ΡΑΕ), με αποτέλεσμα τη σημαντική επιβάρυνση του κόστους ηλεκτροπαραγωγής της χώρας, με αντίστοιχη αρνητική επίπτωση στις δαπάνες και τη ρευστότητα της ΔΕΗ, ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες εξαιρετικά περιορισμένης δυνατότητας χρηματοδότησης. Είναι αυταπόδεικτο ότι η εισαγωγή τέτοιων ρυθμίσεων σε οποιαδήποτε αγορά συνιστά παρεμβατισμό και στρέβλωση των μηχανισμών διαμόρφωσης τιμής με βάση τους κανόνες της προσφοράς και ζήτησης. Κατά συνέπεια, το αίτημα κατάργησης του εν λόγω μηχανισμού δεν συνιστά ιδιοτροπία της ΔΕΗ, αλλά αυτονόητο αίτημα για τον εξορθολογισμό της αγοράς και για τη λειτουργία του ηλεκτρικού συστήματος της χώρας κατά τρόπο βέλτιστο και πιο οικονομικό, προς όφελος των Ελλήνων καταναλωτών και της εθνικής οικονομίας».
Εκτός του ΜΑΜΚ, λειτουργούσε και ο Μηχανισμός Διασφάλισης Ισχύος Τρίτων Παραγωγών. Σύμφωνα με τα τριμηνιαία αποτελέσματα της ΔΕΗ (ημερομηνίας 2014 το συγκεκριμένο που λειτουργούσε στο πικ ο ΜΑΜΚ), η ΔΕΗ είχε επιδοτήσει με 105 εκ ευρώ τους ιδιώτες ανταγωνιστές της για το Α’ Τρίμηνο του 2013, με το ποσό για την αντίστοιχη περίοδο του 2014 να είναι 11,4 εκ ευρώ μέσω του ΜΑΜΚ και μέσω του ΜΔΙΤΠ ποσά 19,3 εκ ευρώ το Α’ Τρίμηνο του 2013 και 43,3 εκ ευρώ το αντίστοιχο τρίμηνο του 2014.
Στην Ελλάδα τα NOME υιοθετήθηκαν με το 3ο μνημόνιο του ΣΥΡΙΖΑ και επιβάλλουν στη ΔΕΗ την υποχρέωση να πουλάει φθηνά (με τιμή εκκίνησης που ορίζεται από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας – ΡΑΕ στο κόστος παραγωγής ) συγκεκριμένη ποσότητα ηλεκτρικού ρεύματος που προέρχεται από τη λιγνιτική και υδροηλεκτρική παραγωγή της, με στόχο την ανακατανομή μεριδίων στη λιανική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και τη σταδιακή μείωση των μεριδίων της ΔΕΗ κάτω του 50% μέχρι το έτος 2020 (Ν. 4336/2015).
Παρατηρούμε τα εξής για τα ΝΟΜΕ:
– Οι δημοπρασίες ΝΟΜΕ υποτίθεται ότι αφορούν την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και θεσμοθετήθηκαν με σκοπό οι ανταγωνιστές της ΔΕΗ («εναλλακτικοί προμηθευτές», όπως ονομάζονται επίσημα) να αποκτήσουν μερίδιο της λιανικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, αγοράζοντας φθηνό ρεύμα από τη ΔΕΗ και πουλώντας το στους τελικούς καταναλωτές σε χαμηλότερες τιμές, τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι μεγάλο μέρος της ποσότητας ηλεκτρισμού που αποκτάται μέσω αυτών των δημοπρασιών εξάγεται. Μάλιστα η έκταση του φαινομένου είναι τέτοια ώστε η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) που καθορίζει τους όρους διεξαγωγής των ΝΟΜΕ, στην δημοπρασία της 25ης Οκτωβρίου 2017 επέβαλε ως όρο να διασφαλίζεται ότι τουλάχιστον το 30% (!!!) της ποσότητας που θα αγοραστεί θα διατεθεί στην εσωτερική αγορά!
– Την ίδια στιγμή που μεγάλο μέρος από το «φτηνό» ηλεκτρικό ρεύμα που διαθέτει η ΔΕΗ με τις δημοπρασίες ΝΟΜΕ εξάγεται, οι εισαγωγές ηλεκτρικού ρεύματος για την κάλυψη των αναγκών της χώρας σε ηλεκτρική ενέργεια αυξάνονται , χωρίς να είναι γνωστές οι επιπτώσεις των εισαγωγών αυτών τόσο στην οικονομία, όσο και στην τσέπη του οικιακού καταναλωτή.
Το αποτέλεσμα των ΝΟΜΕ, που καταργήθηκαν το 2019 μόνο και μόνο για να αντικατασταθούν από το χρηματιστήριο ενέργειας, ήταν η ΔΕΗ να μη μπορεί να ρίξει τις τιμές στα τιμολόγια οικιακών καταναλωτών (η μόνη μείωση που έγινε και θορύβησε τους ανταγωνιστές της ήταν η έκπτωση του 15% για τους «καλοπληρωτές» ), με τα κέρδη των «εναλλακτικών προμηθευτών» να στηρίζονται στη διαφορά μεταξύ της τιμής που αγοράζουν και της τιμής που πουλάνε ηλεκτρική ενέργεια, χωρίς να διοχετεύουν τις εκπτώσεις που έχουν στον τελικό καταναλωτή. Υπολογίζεται πως το κόστος της ΔΕΗ μέσω των ΝΟΜΕ ανέρχεται σε 600 εκ ευρώ!
Η ΔΕΗ, δηλαδή όλοι εμείς οι καταναλωτές ηλεκτρικού ρεύματος, επιδοτήσαμε τους ιδιώτες παραγωγούς να στήσουν τις εταιρείες τους, η ΔΕΗ έχοντας σωρεύσει ζημίες από αυτή την πρακτική, ξεπουλήθηκε στους ίδιους τους ιδιώτες που η ίδια έχτισε επιδοτώντας τους! (ας θυμηθούμε την ΕΣΑΗ που αναφέρει στην ιστοσελίδα της πως οι επιχειρήσεις που την απαρτίζουν έχουν επενδύσει περί το 1,5δισ ευρώ, είδαμε που τα βρήκαν…).
Όλα αυτά βέβαια μέσα στα πλαίσια του ανοίγματος της «αγοράς ενέργειας στον ανταγωνισμό, που θα ρίξει τις τιμές και βελτιώσει τις υπηρεσίες». Φυσικά τίποτα από τα δύο δεν συνέβη, αντιθέτως τα τιμολόγια αυξήθηκαν, ενώ μια εταιρεία που λειτουργούσε ως φυσικό μονοπώλιο, δημόσιο, με τεράστιες οικονομίες κλίμακας, βάλθηκε από το πολιτικό προσωπικό-εντολοδόχους της ολιγαρχίας, να χρηματοδοτήσει τους ιδιώτες ανταγωνιστές της για να την εξαγοράσουν με τα λεφτά της!
ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
Ο Όμιλος Χρηματιστηρίου Ενέργειας αποτελείται από το Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας Α.Ε. (ΕΧΕ Α.Ε.) και την Εταιρεία Εκκαθάρισης Συναλλαγών Χρηματιστηρίου Ενέργειας Α.Ε. (ΕΕΣΧΕ Α.Ε. ή EnExClear).
H ΕΧΕ Α.Ε. ιδρύθηκε στις 18.6.2018 μετά την απόσχιση του κλάδου της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας από τη ΛΑΓΗΕ Α.Ε και εν συνεχεία ορίστηκε από την Ελληνική Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) ως Ορισθείς Διαχειριστής Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΟΔΑΗΕ) για τη λειτουργία της Αγοράς Επόμενης Ημέρας και της Ενδοημερήσιας Αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Από τις 16.3.2020, κατόπιν έγκρισης της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, λειτουργεί την Ενεργειακή Χρηματοπιστωτική Αγορά ως Διαχειριστής Αγοράς Παραγώγων Ενέργειας.
Η θυγατρική εταιρεία EnExClear, η οποία ιδρύθηκε στις 02.11.2018, είναι υπεύθυνη για την εκκαθάριση και τον διακανονισμό των συναλλαγών της Αγοράς Επόμενης Ημέρας και Ενδοημερήσιας Αγοράς καθώς και για την εκκαθάριση των θέσεων της Αγοράς Εξισορρόπησης.
Ο Όμιλος Χρηματιστηρίου Ενέργειας έχει επίσης αναλάβει την οργάνωση και λειτουργία των Ελληνικών Αγορών Φυσικού Αερίου και της Αγοράς Περιβαλλοντικών Προϊόντων.
ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕ Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ – ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΕΕ
Η ίδρυση του ΕΧΕ με το νόμο 4512/2018 (ΦΕΚ Α’ 5/17.01.2018) της κυβέρνησης Τσίπρα, αποτέλεσε ορόσημο για την ιδιωτικοποίηση και εμπορευματοποίηση της ηλεκτρικής ενέργειας. Το αγαθό της ηλεκτρικής ενέργειας κατέστη πλέον επίσημα ένα χρηματιστηριακό εμπόρευμα, πάνω στην τιμή του οποίου οι ολιγάρχες τζογάρουν, με προφανείς αρνητικές επιπτώσεις για την πλειοψηφία του λαού που θα καταλήξει να πληρώνει πανάκριβα το ηλεκτρικό ρεύμα. Πριν δούμε τον μηχανισμό απομύζησης ληστρικών κερδών από τους ολιγάρχες σε βάρος της κοινωνίας, να τονίσουμε δύο πράγματα:
Το ηλεκτρικό ρεύμα αποτελεί βασικό, αναγκαίο αγαθό, αγαθό α’ ανάγκης, όπου ακόμα και η ιέρεια του νεοφιλελευθερισμού Θάτσερ αντιλαμβανόταν, θέτοντας ανώτατη τιμή στο ρεύμα όταν το ιδιωτικοποίησε. Εδώ έχουμε κάτι ακόμα χειρότερο, η τιμή αφήνεται να διαμορφωθεί από την «αγορά», δλδ το καρτέλ των ιδιωτικών εταιρειών αποφασίζει την τιμή σε ένα αγαθό που δεν έχει ο καταναλωτής την ευχέρεια να μην καταναλώσει, ως αγαθό α’ ανάγκης.
Στην Ελλάδα το 100% της ηλεκτρικής ενέργειας περνά και τιμολογείται μέσω του ΕΧΕ. Άραγε, μιας και μιλάμε για κοινοτική οδηγία, συμβαίνει το ίδιο στις άλλες χώρες της ΕΕ; Όχι είναι απάντηση. Ένα ποσοστό, συνήθως μειοψηφικό, περνά και τιμολογείται από τα αντίστοιχα χρηματιστήρια. Στη Γερμανία φερ ειπείν, το ποσοστό είναι 15% από το συνολικό ρεύμα που καταναλώνει η γερμανική κοινωνία/οικονομία. Στην Ελλάδα 100% επαναλαμβάνουμε.
Ο μηχανισμός αφαίμαξης
Το βασικό εργαλείο κερδοσκοπίας, της ληστείας αν προτιμάτε, είναι η Οριακή Τιμολόγηση. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Ας επαναφέρουμε το παράδειγμα του Γιάνη Βαρουφάκη κατά τη διάρκεια ομιλίας του στη Βουλή, απευθυνόμενος στον Κ.Μητσοτάκη:
«Αναφερθήκατε στην τιμολόγηση στη βάση του οριακού κόστους. Τι σημαίνει αυτό; Να το κάνουμε λιανά για τον κόσμο που μας ακούει. Έστω ότι έχεις υδροηλεκτρική ενέργεια, αιολικά και φωτοβολταϊκά με ένα μέσο κόστος 10 λεπτά την κιλοβατώρα. Και δεν σου φτάνει, χρειάζεται και ένα άλλο 10% παραγωγής το οποίο βγαίνει από φυσικό αέριο το οποίο κοστίζει 20 λεπτά. Τι λέει το μοντέλο αυτό το οποίο εισήγαγε ο ΣΥΡΙΖΑ με το χρηματιστήριο της ενέργειας και ασμένως συνεχίζετε εσείς; Τι σημαίνει αυτό για την τιμή κάθε κιλοβατώρας; Σημαίνει ότι θα έχει τιμή ίση με την πιο ακριβή κιλοβατώρα που παράγει το φυσικό αέριο».
Όλες οι κιλοβατώρες, ασχέτως από πώς παράχθηκαν και με τί κόστος, τιμολογούνται στη βάση της εισροής με το υψηλότερο κόστος, εν προκειμένω το φυσικό αέριο. Υπερκέρδη για μια μαφία ολιγαρχών, οι οποίοι κερδοσκοπούν πάνω σε ένα από τα πιο βασικά αγαθά.
Αναλυτικότερα
Το πλαίσιο όλων αυτών των κινήσεων έδινε η Οδηγία 2009/72/ΕΚ, βασικός πυλώνας της «Ενεργειακής Ένωσης» της ΕΕ, που είναι απολύτως ξεκάθαρη ως προς τους στόχους της «απελευθέρωσης» της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Στην πρώτη κιόλας παράγραφο αναφέρεται συγκεκριμένα: «Στόχοι της εσωτερικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία υλοποιείται σταδιακά σε ολόκληρη την Κοινότητα από το 1999, είναι η παροχή πραγματικών επιλογών σε όλους τους καταναλωτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είτε είναι πολίτες είτε επιχειρήσεις, η παροχή νέων επιχειρηματικών ευκαιριών και η αύξηση του διασυνοριακού εμπορίου, ώστε να επιτευχθούν κέρδη σε απόδοση, ανταγωνιστικές τιμές, υψηλότερα πρότυπα παρεχόμενων υπηρεσιών, και να ενισχυθεί ταυτόχρονα η ασφάλεια του εφοδιασμού και η αειφορία».
Στη βάση αυτής της Οδηγίας, το 2011 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συγκεκριμενοποίησε τους μηχανισμούς που θα οδηγήσουν στο λεγόμενο «Μοντέλο – Στόχο» (Target Model) της ΕΕ, δημιουργώντας δύο κύριους μηχανισμούς, τον Ευρωπαϊκό Σύνδεσμο των Ρυθμιστικών Αρχών (ACER) και την Ένωση των Ευρωπαϊκών Διαχειριστών Συστημάτων Ενέργειας (ENTSOe). Οι νέοι αυτοί μηχανισμοί συνέταξαν τις κατευθυντήριες γραμμές λειτουργίας της Ενιαίας Αγοράς Ενέργειας, σύμφωνα με τις οποίες η κοινή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας θα πρέπει να διαρθρώνεται σε τέσσερις επιμέρους διαφορετικές αγορές: Την προθεσμιακή αγορά (Forward Market – αφορά συναλλαγές με χρονικό ορίζοντα ακόμη ετών πριν τον χρόνο πραγματικής παράδοσης του προϊόντος), την προ-ημερήσια αγορά (η οποία διενεργείται μια μέρα πριν από τη φυσική παράδοση και έρχεται να καλύψει τη ζήτηση που δεν έχει καλυφθεί από την προθεσμιακή αγορά), την ενδο-ημερήσια αγορά (Intra-Day Market – γίνονται συναλλαγές Ενέργειας με χρονικό ορίζοντα μερικών ωρών) και την αγορά εξισορρόπησης (Balancing Market, όπου οι συναλλαγές πραγματοποιούνται λίγο πριν από τη φυσική παράδοση και η οποία λαμβάνει υπόψη την πραγματική ζήτηση εντός της ημέρας η οποία δεν είχε προβλεφθεί). Οι συναλλαγές θα αφορούν ηλεκτρική ενέργεια, φυσικό αέριο και δικαιώματα εκπομπής ρύπων.
Υποτίθεται ότι σκοπός είναι η «εξισορρόπηση προσφοράς και ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας σε πραγματικό χρόνο», ώστε να αποφεύγονται προβλήματα που δημιουργούνται «στην αγορά» εξαιτίας των μεταβολών στις τιμές κ.λπ. Η αλήθεια είναι ότι ο πραγματικός στόχος συνίσταται στη διασφάλιση μιας όσο το δυνατόν μεγαλύτερης μείωσης του επιχειρηματικού ρίσκου των δήθεν επενδυτών, οι οποίοι μπορούν να «τζογάρουν» σε τέσσερις διαφορετικές αγορές, με μεγάλη χρονική διάρκεια μεταξύ τους, ώστε να έχουν όλο τον απαιτούμενο χρόνο – και πληροφόρηση – προκειμένου να κινούνται αναλόγως. Μόνο ως ανέκδοτο μπορούν να εκληφθούν οι ισχυρισμοί ότι το Χρηματιστήριο Ενέργειας θα ελέγχεται «αυστηρά»…
Τη δήθεν «αυστηρή» εποπτεία υποτίθεται ότι θα την ασκεί η ΡΑΕ. Ωστόσο, σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία, το Χρηματιστήριο Ενέργειας δημοσιοποιεί τις τρέχουσες τιμές προσφοράς και ζήτησης και τις συναλλαγές που διενεργήθηκαν «υπό εύλογους εμπορικούς όρους», ενώ με απόφαση της ΡΑΕ μπορεί να απαλλάσσεται από την υποχρέωση δημοσιοποίησης τέτοιων στοιχείων. Επίσης, επισημαίνεται ότι το Χρηματιστήριο Ενέργειας «δημοσιοποιεί τουλάχιστον την τιμή, τον όγκο και το χρόνο των συναλλαγών που εκτελούνται στα πλαίσια των συστημάτων των Αγορών Ενέργειας», ξανά «υπό εύλογους εμπορικούς όρους», ενώ και πάλι η ΡΑΕ μπορεί με απόφασή της «να επιτρέπει στο Χρηματιστήριο Ενέργειας να μεταθέτει χρονικά τη δημοσιοποίηση των στοιχείων των συναλλαγών ανάλογα με τον τύπο ή τον όγκο τους». Κοντολογίς, εκχωρείται το δικαίωμα στους επενδυτές-τζογαδόρους, οι οποίοι διοικούν το ΕΧΕ, να δημοσιοποιούν ό,τι θέλουν από τις συναλλαγές τους, επικαλούμενοι το εμπορικό απόρρητο, ενώ ακόμη και αυτά τα ελλιπή στοιχεία μπορεί και να μην δημοσιοποιούνται καθόλου, με απόφαση της ΡΑΕ.