Εμείς οι Έλληνες ήμασταν υπερήφανοι για τον τρόπο ζωής μας που μας δίνει το περιθώριο να εκμεταλλευόμαστε διασκεδάζοντας τον ελεύθερο χρόνο μας. Είτε αυτό σημαίνει ένας γρήγορος καφές το πρωί πηγαίνοντας για δουλειά, ένα γρήγορο break για έναν μεζέ ή ακόμα και η απογευματινή βόλτα που μπορεί να καταλήξει βραδινή (μας αρέσει να βρισκόμαστε μεταξύ μας). Με την κρίση του κορονοϊού καλούμαστε να εγκαταλείψουμε την καθημερινή τελετή του πρωινού καφέ ή την βραδινή βόλτα ή το Κυριακάτικο γήπεδο. Κατά την διάρκεια της κρίσης δεν πρόκειται ούτε να δουλέψουμε ούτε να απολαύσουμε την μπάλα.
Η πανδημία COVID-19 κατατάσσεται στις επιθέσεις σαν της 11ης Σεπτεμβρίου, που ως γεγονότα προκάλεσαν την αλλαγή διεθνών κανόνων και λειτουργιών. Πόση από την αλλαγή που βιώνουμε αυτή τη στιγμή θα έχει διαρκή αποτελέσματα; Για όσους νοσήσουν από τον κορονοϊό, θα μπορούσε να είναι απειληθεί η ζωή τους, για όλους τους άλλους θα αλλάξει τη ζωή.
Όταν βγούμε με το καλό από το σπίτι, θα βρούμε ένα διαφορετικό οικονομικό τοπίο.
Οι προβλέψεις ποικίλλουν, αλλά η οικονομία σίγουρα θα βρίσκεται σε ύφεση. Η Goldman Sachs προβλέπει ότι η μείωση του δεύτερου τριμήνου θα είναι 24%, γεγονός θα συγκριθεί με τους αριθμούς που δεν παρατηρήθηκαν από τη Μεγάλη Ύφεση.
Θα υπάρξει εκτεταμένη ανεργία – πιθανώς σε διψήφια ψηφία – τα προηγούμενα χαμηλά ποσοστά ανεργίας θα είναι μια μακρινή ανάμνηση.Οι πληρωμές ενοικίου θα καθυστερήσουν. τα δάνεια και οι υποθήκες θα παραμείνουν σε αθέτηση (δηλαδή θα κοκκινίσουν) · τα επενδυτικά χαρτοφυλάκια θα υποστούν ζημία. και πολλές επιχειρήσεις (ιδίως οι μικρές επιχειρήσεις) θα κλείσουν. Τα πακέτα στήριξης δισεκατομμυρίων ευρώ θα βοηθήσουν βραχυπρόθεσμα, αλλά η μακροχρόνια επίπτωση της πανδημίας θα είναι διαρκής.
Όταν βγούμε από το σπίτι, η ψυχή και η νοοτροπία μας θα είναι επίσης διαφορετικές.
Η επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 είναι, φυσικά, το πιο πρόσφατο και έντονο παράδειγμα ενός γεγονότος που προκαλεί παγκόσμιες αλλαγές. Κάποιος δεν μπορεί πλέον να φτάσει στο αεροδρόμιο στις 7:30 π.μ. για μια πτήση 8:00. Οι έλεγχοι ασφαλείας είναι πολύ λεπτομερέστερη και η ενισχυμένη ασφάλεια εκτείνεται πέρα από τα αεροδρόμια σε αθλητικές εγκαταστάσεις, πάρκα ψυχαγωγίας, πλαζ – σχεδόν παντού υπάρχει ένα μεγάλο πλήθος.
Η αλλαγή δεν είναι μόνο η αυξημένη ασφάλεια, αλλά πιο λεπτή, η συναίνεση των πολιτών ότι πρέπει να αναμένεται η επιτήρηση και η πρόσθετη ασφάλεια (μερικές φορές θεωρείται υπερβολικά ενοχλητική). Η γκρίνια σχετικά με την εισβολή στην ιδιωτική ζωή έχει διαλυθεί, αν δεν έχει εξαφανιστεί τελείως. Είναι πλέον αποδεκτό ότι πρέπει να ενημερώνουμε τις αρχές για τον χρόνο και τον σκοπό των μετακινήσεων μας.
Πολλοί φοβούνται ότι οι ενέργειες των πολιτικών δεν βασίζονται στην δημόσια ευημερία αλλά στην οπτική και την ιδεολογία.
Σε περιόδους κρίσης, το κοινό κοιτάζει τους ηγέτες του.
Αρχικά, λάβαμε μεικτά μηνύματα από κυβερνητικούς και μη αξιωματούχους σχετικά με τη σοβαρότητα της κατάστασης.
Πολλοί είδαν την διαταγή για παραμονή κατ ‘οίκον ως μια απροσδόκητη ευκαιρία διακοπών. Οι άνθρωποι αγνοούσαν την κοινωνική αποστασιοποίηση και πήγαν στην παραλία, τα πάρκα και τα νυχτερινά κέντρα – μέχρις ότου οι χώροι αυτοί ήταν είτε κλειστοί είτε περιορισμένοι. Κατά συνέπεια, η καμπύλη μόλυνσης δεν ήταν τόσο επίπεδη όσο οι υγειονομικοί υπάλληλοι είχαν την ελπίδα ότι θα ήταν.
Όταν καταρτιστούν τα στοιχεία, θα καταστεί σαφές ότι έπρεπε να πάρουμε σοβαρότερα τις προτροπές επιστημόνων και του Π.Ο.Υ. (Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας) και να αφιερώσουμε περισσότερο χρόνο σε απομόνωση. Η αποτελεσματικότητα της διαμονής στο σπίτι, η οποία μπορεί να έχει μετριάσει τη ζημιά, θα κάνει τους πολίτες να επαναξιολογήσουν την εμπιστοσύνη τους στην κυβέρνηση και την άποψή τους ότι οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι πολύ συχνά πολιτικοποιούν και υπερ-αντιδρούν ή υπο-αντιδρούν σε μια κρίση.
Μετά την πανδημία, η τηλεργασία θα γίνει περισσότερο αποδεκτή από τους εργοδότες και τους υπαλλήλους και η εξ αποστάσεως μάθηση θα γίνει περισσότερο αποδεκτή από τους εκπαιδευτικούς, τους γονείς και τους σπουδαστές. Με ισχυρούς φορητούς υπολογιστές, γρήγορες συνδέσεις στο διαδίκτυο, η αυξημένη παραγωγικότητα της εργασίας από το σπίτι καθιστά λιγότερο απαραίτητη την διαμονή στο γραφείο από τη διοίκηση. Ωστόσο, αυτό μπορεί να επιδεινώσει την ταξική διάκριση μεταξύ εκείνων που μπορούν να εργαστούν από το σπίτι και εκείνων που πρέπει φυσικά να βρίσκονται στη δουλειά – επισημαίνοντας περαιτέρω τη διαφορά στην κοινωνία μεταξύ των εργαζομένων στη γνώση και των εργαζομένων στις υπηρεσίες.
Μπορεί η πανδημία να είναι ο επιταχυντής για να μας οδηγήσει να αλλάξουμε συμπεριφορές που θα έπρεπε να επαναξιολογήσουμε, αλλά δεν είχαμε αν δεν είχαμε την πανδημία; Σίγουρα, ο ατομικισμός δεν έχει νόημα αν δεν αναλάβουμε την προσωπική ευθύνη για τις πράξεις μας. Αυτό είναι παλιό, όχι κάτι καινούργιο.
Πρέπει να θυμόμαστε τις προειδοποιήσεις των γονιών μας: Πλύνετε τα χέρια σας, καλύψτε το στόμα σας όταν φτερνίζεστε ή βήχετε, μένετε στο κρεβάτι όταν είστε άρρωστοι, κρατήστε τα χέρια σας μακριά από τα άλλα παιδιά. Η επιστροφή πίσω στην παιδική μας ηλικία θα προσφέρει τη βελτιωμένη προσωπική υγιεινή που είναι μία από τις πρώτες γραμμές άμυνας κατά της διάδοσης ενός νέου κορονοϊού.
Τέλος, πρέπει να είμαστε προσεκτικοί. Η ελευθερία είναι ο ακρογωνιαίος λίθος του ελληνικού έθνους, αλλά είναι επίσης εύθραυστος. Υπάρχει μια λεπτή γραμμή μεταξύ της ασφάλειας και της ατομικής ελευθερίας. Ειδικές στιγμές πόνου και θυσίας στην ιστορία του έθνους, συμπεριλαμβανομένου του πολέμου, των οικονομικών καταστροφών και των πανδημιών, μας οδήγησαν – για το κοινό καλό – να προσχωρήσουμε σε νόμους, κανόνες και κανονισμούς που θέτουν σε κίνδυνο ορισμένες από τις ατομικές ελευθερίες που έχουμε τόσο συνηθίσει. Φαίνεται να εκτιμούμε την ελευθερία μόνο όταν αντιμετωπίζουμε την απώλειά της.
Ίσως ο δρόμος για ένα καλύτερο μέλλον να είναι απλά να θυμόμαστε τα βασικά μαθήματα του παρελθόντος.
Παναγιώτης Διαμαντόπουλος